KRONİK HASTALIKLARDA RAMAZAN’DA BESLENME

Şeker hastaları oruç tutmadan önce detaylı tetkikler yaptırmalıdır. Hastanın sağlık durumu bir takım hususlara göre değerlendirilmelidir: Şeker hastalığı ne tür, organ hasarı var mı, yok mu? insülin kullanılıyor ise hangi protokolü takip ediyor, eğer hasta kan şekeri düzenleyici ilaç ve/veya insülin alıyorsa, dozlarını oruç için yeniden ayarlamak ve dozu iftara yaklaştırmak gerekir. Bu nedenle, oruç tutup tutmama kararı kendi başınıza değil doktorunuz tarafından verilmesi gerekir. Ayrıca oruç sırasında kan şekeri sık sık takip edilmeli ve hasta beslenme programına uymalıdır.

Kardiyak hastaların mutlaka Ramazan öncesi kardiyolog tarafından değerlendirilerek bireysel olarak oruç tutup tutamayacağına karar verilmelidir. Ramazan da acil servise başvurular, iftar sonrası ilk birkaç saatte artmaktadır. Bunun iftarda tüketilen gıdalara bağlı olduğu düşünülmektedir.

Kardiyovasküler rahatsızlığı olan hastalar, diyabetli bireyler gibi ramazan boyunca iki öğün yerine üç öğün yemek yemelidirler. Bu üç öğün iftar, iftardan 2-3 saat sonra ve sahur şeklinde olmalıdır. Bu sayede öğün miktarı bölündüğünden dolayı hastanın kardiyak yükü artmamış olacaktır.

Özellikle koroner arter hastalarında iftarda fazla miktarda yağlı ve rafine karbonhidrat içeren gıda tüketimi mide ve bağırsak sistemine giden kan miktarının artışına neden olarak kalbin iş yükünü artıracaktır. Ramazan ayı boyunca istemeden kilo almanıza neden olabilir. Bu gıdalar, kan kolesterolünüzü ve kan basıncınızı sağlıklı seviyelerin üzerine çıkarabilecek doymuş yağlar ve tuzlarda daha yüksek olma eğiliminde olduklarından kalp sağlığınızı da etkileyebilir.

Hipertansiyon hastaları az yağlı süt ürünlerini tüketmelidirler. Çünkü kalsiyum kan basıncının düzenlenmesinde ve kemik sağlığının iyileştirilmesinde önemli bir rol oynar.

3 hastalık grubu içinde geçerli beslenme önerileri ise;

• Geleneksel olarak oruç, hurma ile bozulabilir, bunlar lif bakımından zengindir ancak zengin karbonhidrat kaynağıdır. İki büyük hurma, orta boy bir dilim ekmekle yaklaşık olarak aynı olan 20 gr karbonhidrat sağlayabilir. Orucu açmak için hurma sayısını bir ile sınırlamaya çalışın veya orucu bir bardak su ile açın.
• Yemeklerin dengeli olmasını sağlayın. Sadece karbonhidrat veya sadece protein ağırlıklı olmasın menüleriniz. Karbonhidrat, protein ve yağ kaynağı besinleri sofralarınıza dahil edin. Domates çorbası, kıymalı karnabahar, yoğurt örnek verilebilir.
• Bol meyve, sebze ve salataya yer verin.
• Mercimek, nohut ve fasulye iyi protein kaynaklarıdır ve ayrıca lif bakımından da yüksektir. Kabızlığı önlemeye ve kalbinizi sağlıklı tutmaya yardımcı olabileceğinden bunları meyve ve sebzelerle eşleştirin.
• Su veya diğer şekersiz içecekler içerek iki ana öğünde veya öğünler arasında susuz kalmayın.
• Kafeinli, şekerli içecekler ve şekerli tatlılardan kaçının. İşlenmiş karbonhidratları (şekerli gıdalar, börek, çörek, baklava, makarna, kurabiye, reçel vb) tüketmeyiniz.
• Glisemik değeri düşük tohum ve kuruyemişler tercihen ceviz, fındık, badem, kabak çekirdeği tüketilmelidir. Kan şekerini yavaş yükseltir ve açlığı önler. Ara öğün olarak tüketebilirsiniz.
• Sahur yemeğini atlamamak önemlidir. Tam tahıllar veya yulaf, karabuğday, bulgur veya kahverengi pirinç gibi yüksek lifli nişastalı gıdalar daha yavaş emilir ve düşük glisemik indekse sahiptir. Bunlar, oruç tutarken kan şekeri, kan basıncı seviyelerinizin güvenli bir aralıkta kalmasına yardımcı olacaktır.

Uzm. Dyt. Tevhide Çelenk